Praca za granicą a emerytura – czy można dostać emeryturę w Polsce za pracę za granicą?

Praca za granicą stała się popularnym wyborem dla wielu Polaków poszukujących lepszych warunków zatrudnienia i wyższych zarobków. Jednak jednym z ważnych aspektów, który warto rozważyć, jest wpływ pracy za granicą na przyszłą emeryturę. W niniejszym artykule omówimy, czy i w jaki sposób lata pracy za granicą mogą wpływać na emeryturę w Polsce, jakie dokumenty są wymagane oraz jakie są kluczowe zasady dotyczące rozliczenia takich świadczeń.

Jak udokumentować pracę za granicą do emerytury?

Dokumentowanie pracy za granicą jest kluczowe, aby okresy te mogły być wliczone do polskiej emerytury. Istotne jest zebranie odpowiednich dokumentów potwierdzających zatrudnienie oraz odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne.

Do najważniejszych dokumentów, które trzeba przedstawić do emerytury należą:

1. Umowy o pracę – zawierające szczegółowe informacje na temat stanowiska, okresu zatrudnienia i warunków pracy.
2. Zaświadczenia o zarobkach – dokumenty potwierdzające wysokość wynagrodzenia oraz składki odprowadzane na ubezpieczenie społeczne.
3. Formularze unijne – takie jak E-104, które potwierdzają okresy ubezpieczenia w państwach członkowskich UE.

Warto również zbierać inne dokumenty, które mogą być pomocne w przypadku konieczności udokumentowania dodatkowych szczegółów zatrudnienia.

Czy lata pracy za granicą wlicza się do emerytury?

Lata pracy za granicą mogą być wliczone do polskiej emerytury, jednak zależy to od przepisów obowiązujących w danym kraju oraz od umów międzynarodowych, które Polska zawarła z innymi państwami. Na przykład, okresy ubezpieczenia (staż pracy) uzyskane w państwach członkowskich Unii Europejskiej są akceptowane przez ZUS, pod warunkiem że są one potwierdzone przez odpowiednią instytucję ubezpieczeń społecznych danego kraju na odpowiednim formularzu unijnym.

Jak oblicza się emeryturę w Polsce z uwzględnieniem zagranicznych okresów ubezpieczenia?

Aby obliczyć emeryturę z uwzględnieniem zagranicznych okresów ubezpieczenia, ZUS najpierw oblicza teoretyczną pełną wysokość świadczenia, jaka przysługiwałaby ubezpieczonemu, gdyby wszystkie jego okresy ubezpieczenia były przebyte w Polsce. Następnie, na podstawie tej kwoty teoretycznej, ZUS oblicza rzeczywistą, proporcjonalną kwotę emerytury, odpowiadającą stosunkowi okresów ubezpieczenia w Polsce do sumy okresów ubezpieczenia we wszystkich branych pod uwagę państwach członkowskich​.

Ile trzeba pracować za granicą, żeby dostać emeryturę?

Minimalny wymagany okres pracy za granicą, aby kwalifikować się do emerytury, zależy od przepisów danego kraju. W przypadku państw członkowskich UE, istnieje możliwość sumowania okresów ubezpieczenia z różnych krajów. Zazwyczaj wymagane są minimalne okresy pracy, które mogą wynosić kilka lat, ale szczegółowe wymagania mogą się różnić w zależności od kraju​.

• Niemcy – W Niemczech, aby kwalifikować się do emerytury, trzeba przepracować co najmniej pięć lat (60 miesięcy) i opłacać składki na ubezpieczenie społeczne. Ten minimalny okres ubezpieczenia (tzw. „wartezeit”) jest niezbędny do uzyskania prawa do podstawowej emerytury państwowej.

Źródło: Deutsche Rentenversicherung

• Francja – We Francji prawo do emerytury nabywa się po osiągnięciu 62. roku życia, pod warunkiem że przepracowano co najmniej 10 lat (40 kwartałów). Pełna emerytura wymaga jednak dłuższego okresu ubezpieczenia, zależnego od roku urodzenia – zazwyczaj jest to około 41-43 lata składkowe.

Źródło: Service-public.fr

• Włochy – We Włoszech minimalny wymagany okres składkowy do uzyskania emerytury wynosi 20 lat. Pracownicy muszą mieć ukończone 67 lat, aby móc przejść na emeryturę (od 2022 roku). Istnieje możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę przy zachowaniu dłuższego okresu składkowego.

Źródło: Istituto Nazionale della Previdenza Sociale (INPS)

• Hiszpania – W Hiszpanii minimalny wymagany okres składkowy do uzyskania emerytury wynosi 15 lat. Pełna emerytura jest dostępna po przepracowaniu 35 lat i 6 miesięcy (w 2027 roku będzie to 37 lat).

Źródło: Seguridad Social España

Sumowanie okresów ubezpieczenia w UE

W przypadku państw członkowskich UE obowiązuje zasada sumowania okresów ubezpieczenia. Oznacza to, że jeśli ktoś pracował w kilku krajach UE, okresy składkowe z tych krajów mogą być sumowane, aby spełnić minimalne wymagania do uzyskania emerytury. Na przykład, osoba, która przepracowała 3 lata w Niemczech i 2 lata we Francji, spełnia wymóg minimalnego 5-letniego okresu ubezpieczenia, aby otrzymać emeryturę w jednym z tych krajów.

Źródło: European Commission – Your Europe

Czy praca sezonowa w Niemczech liczy się do emerytury?

Praca sezonowa może być uwzględniona do emerytury pod warunkiem, że były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne. W Niemczech, składki na ubezpieczenie społeczne są odprowadzane również od pracy sezonowej, więc te okresy mogą być wliczane do emerytury zarówno w Niemczech, jak i w Polsce, jeśli zostaną odpowiednio udokumentowane.

Emerytura za pracę za granicą przed 1991 rokiem

W przypadku pracy za granicą przed 1991 rokiem, sytuacja może być bardziej skomplikowana, ponieważ Polska nie miała wtedy tak wielu umów międzynarodowych dotyczących ubezpieczeń społecznych jak obecnie. Jednak okresy te uzależnione są od spełnienia kilku kluczowych warunków.

Warunki uznania pracy za granicą przed 1989 rokiem

ZUS uznaje kontrakty eksportowe realizowane przed 1989 rokiem, pod warunkiem że zatrudnienie za granicą było wykonywane na podstawie umowy zawartej przez polskiego pracodawcę. Okresy te mogą zwiększyć kapitał początkowy, co ma wpływ na wysokość przyszłej emerytury.

Uznanie okresów pracy w innych krajach

Dodatkowo, okresy pracy za granicą mogą być uznane na podstawie międzynarodowych umów o zabezpieczeniu społecznym, które Polska podpisała z innymi krajami. W przypadku pracy w krajach członkowskich UE, EOG, lub Szwajcarii, stosowane są przepisy unijne umożliwiające sumowanie okresów ubezpieczenia.

Przykłady krajów

W przypadku pracy za granicą przed 1991 rokiem, szczególnie istotne mogą być okresy zatrudnienia w krajach takich jak Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania, gdzie obowiązują umowy bilateralne lub przepisy unijne pozwalające na sumowanie okresów ubezpieczenia.

Źródła:

• https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-emerytura-w-polsce-a-praca-za-granica-warto-wiedziec
• https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury-i-renty-dla-osob-pracujacych/zamieszkalych-za-granica/kapital-poczatkowy-dla-osob-pracujacych-za-granica
• https://powroty.gov.pl/-/jak-doliczyc-lata-pracy-za-granica-do-posiadanej-w-polsce-emerytury-roniczej-
• https://www.ruigrokpraca.pl/jak-udokumentowac-prace-za-granica-do-emerytury/
• https://www.deutsche-rentenversicherung.de/DRVBund/DE/Home/home_node.html
• https://www.service-public.fr/particuliers/vosdroits/N378
• https://www.inps.it/nuovoportaleinps/default.aspx?itemdir=50073
• http://www.seg-social.es/Internet_6/index.htm
• https://europa.eu/youreurope/citizens/work/social-security-forms/index_en.htm